Τζημούρης, Αθανάσιος

(Καλαρρύτες; – Ζάκυνθος 1823). Ηπειρώτης χρυσικός. Τα χρόνια της ακμής του συμπίπτουν με τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου και τις πρώτες του 19ου αι. Το 1821, όταν καταστράφηκε το χωριό του, οι Καλαρρύτες, κατά τις συγκρούσεις των αυτοκρατορικών στρατευμάτων με τις δυνάμεις του Αλή, κατέφυγε με την οικογένειά του στη Ζάκυνθο. Ο Τ. έγινε διάσημος για τα εκκλησιαστικά του έργα, κυρίως σταχώσεις (βιβλιοδετήσεις) Ευαγγελίων, από τις οποίες εξακριβώθηκαν, μέχρι σήμερα, 11 κατεσπαρμένες σε διάφορα σημεία της Ελλάδας: 2 στην Κέρκυρα (μονή Πλατυτέρας και Παναγία των Ξένων), 2 στη Ζάκυνθο (μονή Aγίου Διονυσίου και Αγία Μαύρα) και από μία στη μητρόπολη Λέσβου, στη μονή Δουσίκου, στην Aγία Θεοδώρα της Άρτας, στη μητρόπολη Ιωαννίνων και στις εκκλησίες των Καλαρρυτών του Καπέσοβου και των Άνω Σουδενών. Τα 11 αυτά βεβαιωμένα έργα του δίνουν σαφή ιδέα όχι μόνο για την ποιότητα της δουλειάς, αλλά και για το εμπορικό δαιμόνιο του μεγάλου αυτού Καλαρρυτινού τεχνίτη, ο οποίος συνέλαβε και εκτέλεσε ένα τύπο στάχωσης, που με την εικονογραφική της σύνθεση και την εκτελεστική της τελειότητα εντυπωσίασε την εποχή της και επηρέασε όχι μόνο τη σύγχρονη, αλλά και τη μεταγενέστερή της εκκλησιαστική αργυροχοΐα. Από διακοσμητική άποψη, οι σταχώσεις του Τ. ακολουθούν στις γενικές γραμμές ένα καθορισμένο τύπο: στη μια όψη εικονίζονται στο κέντρο η Ανάσταση, στις γωνίες οι Ευαγγελιστές και ανάμεσα 6 μετάλλια με σκηνές από τη ζωή του Χριστού· στην άλλη εικονίζονται στο κέντρο η Σταύρωση, στις γωνίες οι προφητάνακτες Δαβίδ, Σολομών, Ιερεμίας και Δανιήλ και ανάμεσα 6 πάλι μετάλλια με άλλες σκηνές από τη ζωή του Χριστού. Τις παραστάσεις, που έχουν ωραία ζεστή επιχρύσωση της φωτιάς, περιβάλλουν περίτεχνα πλαίσια, με έκδηλη επίδραση του δυτικού μπαρόκ. Ο κάμπος είναι στρωμένος με λείο φύλλο ασημιού, δουλεμένο με σαβάτι. Τη ράχη τη σχηματίζουν 6 ορθογώνια πλακίδια, από τα οποία τα 5 κοσμούνται με ένα χερουβείμ ή με ένα τετράφυλλο ανθέμιο, ενώ το έκτο μένει κενό για να περιλάβει την ανάγλυφη επιγραφή και υπογραφή του T., που είναι τυποποιημένη για όλα τα Ευαγγέλια: «Εκατασκευάσθη και κατασκευάζωνται εν Καλαρρύταις χωρίον των Ιωαννίνων διά χειρός Αθανασίου Νικολάου Τζημούρη». Μερικές φορές, σε σταχώσεις που προορίζονται για Ευαγγέλια της Επτανήσου, βάζει και ιταλική επιγραφή: «Fabrica d’ Atanasio Zimuridi Calarrito provincia d’Epiro». H εκτελεστική τελειότητα και η εικονογραφική σύνθεση της στάχωσης του Τζημούρη επηρέασαν την εκκλησιαστική αργυροχοΐα. Εδώ, ένα από τα έντεκα, ως σήμερα, βεβαιωμένα έργα του μεγάλου Καλαρρυτινού τεχνίτη: το Ευαγγέλιο που βρίσκεται στο Καπέσοβο (Ζαγόρι). Τμήμα της ράχης του Ευαγγελίου που βρίσκεται στη μητρόπολη των Ιωαννίνων (ενυπόγραφο έργο του Α. Τζημούρι)